Trong tín ngưỡng văn hóa dân gian của người Việt, ông cha ta luôn coi trọng đạo hiếu qua văn hóa thờ cúng tổ tiên. Con cháu thể hiện lòng biết ơn của mình đối với nguồn cội, thế hệ đi trước ở sự tôn kính, sự quan tâm, chăm sóc khi họ còn sống và phụng thờ khi họ đã mất. Thấu hiểu những giá trị cốt lõi thiêng liêng ấy, bộ đồ thờ men lam của Gốm Sứ Bát Tràng vinh hạnh trở thành cầu nối tâm linh giữa 2 thế hệ, là sợi dây liên kết giữa cõi âm và cõi dương.

I. Giới thiệu về bộ đồ thờ men lam

1. Lịch sử và nguồn gốc gốm men lam

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, làng gốm Bát Tràng ra đời từ thời Lý, gắn liền với truyền thuyết về 5 dòng họ làm gốm nổi tiếng: Trần, Vương, Nguyễn, Lê, Phạm. Khi vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, những nghệ nhân gốm tài hoa này đã quyết định di cư về kinh thành để tìm đất lập nghiệp.

Họ đến Bạch Thổ Phượng (nay là xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội) – nơi sở hữu nguồn nguyên liệu đất sét trắng dồi dào, lý tưởng cho việc làm gốm. Tại đây, họ kết hợp với dòng họ Nguyễn bản địa và cùng nhau lập nên làng Gốm Sứ Bát Tràng trứ danh.

Làng gốm Bát Tràng nổi tiếng với 5 dòng men đặc trưng: men lam, men xanh rêu, men nâu, men trắng ngà và men rạn. Bí quyết tạo nên nét độc đáo cho gốm Bát Tràng đến nay vẫn còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, góp phần tạo nên sức hút mãnh liệt cho sản phẩm nơi đây.

Nhắc đến huyền sử Việt Nam, không thể không nhắc đến gốm men Lam, dòng men mang đậm niềm tự hào dân tộc. Từ thuở ông cha ta biết hướng về cội nguồn, gìn giữ gia phong, gốm men Lam đã hiện diện trên bàn thờ gia tiên, đồng hành cùng bao thăng trầm của lịch sử và đời người. Sắc men lam khi tươi sáng rực rỡ, khi trầm mặc sâu lắng, như chính dòng chảy thời gian, như chính những trang sử Việt hào hùng và những biến chuyển của cuộc sống.

Trải qua gần một thiên niên kỷ, gốm men Lam đã trở thành biểu tượng kiêu hãnh, đưa tên làng gốm Bát Tràng lên bản đồ gốm sứ thế giới từ thế kỷ XIV, thời kỳ vàng son của triều đại nhà Trần. Họa tiết tinh xảo trên gốm men Lam ngày nay không chỉ là lời nhắc nhớ về hào khí Đông A vang dội mà còn là nhân chứng lịch sử, lưu giữ những biến văn hóa của bao thế hệ người Việt Nam, khơi gợi niềm tự hào dân tộc trong mỗi trái tim.

Đồ thờ gốm Bát Tràng men lam không chỉ đẹp mà còn nổi tiếng bởi sự bền bỉ phi thường, chống chọi mọi thử thách của thời gian và thời tiết.

• Cốt gốm dày dặn, chắc chắn nhưng vẫn thanh thoát, nhẹ nhàng.
• Nước men trong trẻo như ngọc, bóng bẩy như gương.
• Màu men trắng ngà tinh khôi, tươi sáng như bầu trời quang mây tạnh.
• Hoa văn thanh tao, tươi tắn, giữ nguyên màu sắc rực rỡ suốt hàng trăm năm.

Như viên ngọc quý được hun đúc từ tứ đại nguyên tố đất trời, bộ đồ thờ men lam Bát Tràng được chế tác bởi bàn tay tài hoa của người nghệ nhân, gắn kết tinh hoa nhân tâm và tình yêu thương của con người. Mỗi đường nét, hoa văn trên bộ đồ thờ đều ẩn chứa vẻ đẹp tinh túy của nghệ thuật thủ công, mỹ thuật và tâm linh Việt Nam, kết tinh từ trải nghiệm và sáng tạo của hàng trăm năm lịch sử.

Trên bàn thờ gỗ vuông vức, những vật dụng gốm sứ men lam được bài trí theo dạng hình tròn, tượng trưng cho sự hài hòa giữa trời tròn và đất vuông, giữa thiên nhiên bao la và cuộc sống con người. Mỗi hoa văn tinh xảo trên đồ thờ men lam đều mang một ý nghĩa sâu sắc, đại diện cho muôn vàn điều tốt đẹp trong vũ trụ:

• Hoa cỏ tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, sức sống mãnh liệt.
• Chim muông tượng trưng cho tự do, an lạc và hạnh phúc.
• Tứ linh (Long, Lân, Quy, Phượng) tượng trưng cho sức mạnh, quyền uy, may mắn và trường thọ.
• Đất nước tượng trưng cho quê hương, cội nguồn và tinh thần yêu nước.

Sự kết hợp hài hòa giữa hình dạng và hoa văn trên đồ thờ men lam chính là biểu tượng cho âm dương ngũ hành – quy luật vận hành của vũ trụ. Nó thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với công đức sinh thành của cha mẹ, công đức gây dựng và truyền đời của tổ tiên, đồng thời cầu mong cho cuộc sống sung túc, viên mãn.

2. Chất liệu thiêng quý, ẩn chứa linh khí đất trời trong gốm men lam

Giá trị tâm linh sâu sắc của bộ đồ thờ men lam Bát Tràng bắt nguồn từ những nguyên liệu quý giá và linh thiêng:

• Đất cao lanh tinh lọc từ Đông Triều, nơi có truyền thuyết Rồng trời hạ phàm cứu thế, tượng trưng cho mẹ hiền, nuôi dưỡng và sinh sôi nảy nở vạn vật.
• Nước phù sa Hồng Hà, dòng sông chảy qua đất Rồng bay Thăng Long, mang theo linh khí thiêng liêng, tượng trưng cho sự thanh tao, tinh khiết, cuộc sống và sự may mắn.

Sự kết hợp hài hòa giữa tinh hoa đất trời này đã tạo nên cốt gốm Bát Tràng mang trong mình:

• Hồn non sông, thể hiện sự trường tồn, bền bỉ qua năm tháng.
• Hồn dân tộc, thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với tổ tiên.
• Tâm tình người, thể hiện qua sự tỉ mỉ, tinh tế trong từng đường nét hoa văn.

Để đảm bảo chất lượng bộ đồ thờ men lam Bát Tràng, bạn có thể kiểm tra bằng cách:

• Kiểm tra độ dày dặn của cốt gốm: Gõ nhẹ vào thành sản phẩm. Âm thanh vang, trong và độ rung tay chắc chắn cho thấy cốt gốm đủ dày và được nung đủ lửa theo đúng quy trình chuẩn.
• Kiểm tra hoa văn: Quan sát kỹ từng đường nét hoa văn vẽ tay thủ công bởi nghệ nhân Bát Tràng. Nếu hoa văn sắc nét, tinh tế, thể hiện sự trau chuốt và tỉ mỉ của người thợ, thì đó là sản phẩm chất lượng cao.

Bộ đồ thờ men lam Bát Tràng không chỉ đẹp đẽ mà còn mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc, bởi:

• Màu men lam đại diện cho hành Thủy trong ngũ hành, tượng trưng cho sự mát mẻ, thanh tao, tinh khiết và may mắn.
• Chất liệu gốm mang hành Thổ, tượng trưng cho sự vững chãi, trường tồn và mẹ hiền.
• Kim loại ẩn trong gốm mang hành Kim, tượng trưng cho sự sắc bén, may mắn và tiền tài.
• Lửa nung mang hành Hỏa, tượng trưng cho sự ấm áp, sức sống và thanh lọc.
• Hoa văn mây nước trên bộ đồ thờ mang hành Mộc, tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở và sự thanh tao.

Sự kết hợp hài hòa của ngũ hành này tạo nên vượng khí cho ban thờ, giúp điều hòa năng lượng tốt cho không gian, đem lại bình an và may mắn cho gia chủ.

II. Ý nghĩa từng vật phẩm của bộ đồ thờ men lam

1. Bộ tam sự, ngũ sự men lam

Trong văn hóa thờ cúng tâm linh của người Việt Nam, mỗi vật phẩm trên bàn thờ đều mang những ý nghĩa riêng biệt, góp phần tạo nên không gian thờ cúng trang trọng, linh thiêng. Đặc biệt, bộ đỉnh hạc luôn được coi trọng và bài trí trang trọng nhất bởi giá trị tâm linh và phong thủy sâu sắc mà nó mang lại.

Bộ đỉnh hạc thường bao gồm đỉnh sứ, đôi hạc đứng trên lưng Long Quy hoặc kết hợp với đôi chân nến tạo thành bộ tam sự hoặc ngũ sự. Tuy nhiên, bộ tam sự (đỉnh + hạc) được sử dụng phổ biến hơn bởi giá trị thẩm mỹ và ý nghĩa phong thủy mà nó sở hữu.

Đỉnh hương thường đi chung với bộ đôi hạc thờ và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên bầu không khí linh thiêng cho không gian thờ cúng. Mùi hương trầm tỏa ra từ đỉnh hương tượng trưng cho sự thanh khiết, cao quý, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên.

Hơn nữa, hương trầm còn mang lại sự minh mẫn, thanh lọc không khí, xua tan tà khí và mang đến cát khí cho gia chủ. Mùi hương trầm nhẹ nhàng cũng góp phần thúc đẩy sự hòa thuận, tinh thần đoàn kết trong gia đình.

Chim hạc từ lâu đã được coi là biểu tượng cho sự thuần khiết, khí phách trong sáng, thanh liêm, không sân si, đại diện cho phẩm chất của bậc quân tử. Hình ảnh chim hạc thường được sử dụng để cung tiến cho vua chúa, thể hiện sự tôn kính và ngưỡng mộ.

Đặt bộ hạc thờ trên bàn thờ gia tiên mang ý nghĩa cho sự trường tồn, vĩnh cửu, tượng trưng cho tấm lòng thành kính của con cháu đối với các thế hệ đi trước. Hạc cũng là loài chim sống thọ, tượng trưng cho sức khỏe, sự may mắn và an khang thịnh vượng cho gia chủ.

Theo quan niệm từ xa xưa, lửa hay ánh sáng chính là sợi dây kết nối giữa hai cõi âm dương. Mỗi dịp lễ Tết hay ngày đặc biệt, con cháu lại “dâng hương, dâng hoa” lên bàn thờ để thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với ông bà tổ tiên, thánh thần. Nhang khói nghi ngút, lời khấn vái chân thành chính là cầu nối để con cháu bày tỏ mong ước được che chở, phù hộ từ bậc bề trên.

Bên cạnh vai trò thắp sáng, tạo nên không gian linh thiêng, uy nghiêm cho bàn thờ, đôi chân nến còn mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Chân nến bên trái tượng trưng cho hành dương, đại diện cho mặt trời – nguồn sáng mạnh mẽ, tràn đầy năng lượng. Ngược lại, chân nến bên phải tượng trưng cho hành âm, đại diện cho mặt trăng – biểu tượng của sự dịu dàng, thanh tao. Sự kết hợp hài hòa giữa âm dương, nhật nguyệt này chính là chìa khóa cho sự sinh sôi nảy nở, mang đến tài lộc và may mắn cho gia chủ.

2. Bát hương men lam

Trên bàn thờ gia tiên, bát hương luôn được đặt ở vị trí trang trọng nhất, là nơi thắp nén nhang thơm, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với thần linh, tổ tiên. Bát hương không chỉ là vật phẩm thờ cúng đơn thuần mà còn mang giá trị tâm linh sâu sắc, là cầu nối giữa thế giới âm dương, nơi con cháu gửi gắm những mong ước tốt đẹp cho gia đình.

Bát hương được xem như “ngôi nhà” của các vị thần linh, tổ tiên. Đây là nơi họ ngự tọa, lắng nghe lời khấn nguyện và phù hộ cho gia chủ. Do vậy, bát hương cần được đặt ở vị trí trang trọng, chính giữa bàn thờ, thể hiện sự tôn kính và trân trọng.

Nén nhang được thắp lên trên bát hương là cầu nối vô hình giữa thế giới âm dương, nơi con cháu bày tỏ lòng thành kính, biết ơn và gửi gắm những mong ước bình an, may mắn cho gia đình. Mỗi nén nhang tỏa hương thơm là lời cầu nguyện chân thành, thể hiện sự kết nối thiêng liêng giữa con cháu và các thế hệ đi trước.

Bát hương là biểu tượng cho tấm lòng thành kính của con cháu đối với thần linh, tổ tiên. Việc chăm sóc, lau dọn bát hương cẩn thận thể hiện sự trân trọng và biết ơn đối với những người đã khuất, những người đã có công sinh thành, dưỡng dục và gây dựng gia đình.

Hàng năm, vào các dịp lễ Tết, ngày rằm, giỗ, con cháu lại dâng hương lên bàn thờ gia tiên, cầu mong gia đình được bình an, sức khỏe dồi dào, làm ăn thuận lợi. Nén nhang tỏa hương thơm là lời cầu nguyện chân thành, thể hiện mong ước về một cuộc sống tốt đẹp, viên mãn cho gia đình.

3. Chóe thờ men lam

Khi tiến hành việc thờ cúng, mỗi món đồ thờ đều mang ý nghĩa, nhiệm vụ riêng và phải được bố trí theo những quy tắc nhất định chứ không thể tùy tiện. Không nằm ngoài quy luật đó, 3 hũ chóe thờ đựng nước, gạo và muối cũng phải được sắp xếp theo trật tự trên bàn thờ thì mới có thể giúp gia chủ xua đuổi điều xui, thu hút tài lộc để giữ cho gia đình được yên ấm.

Thuở xa xưa, khi những vương triều phong kiến đầu tiên còn chưa manh nha, người Việt đã sớm biết đến nghề trồng lúa và làm muối. Nước, gạo và muối từ đó trở thành ba loại thực phẩm thiết yếu trong đời sống con người. Gia đình nào may mắn có đủ cả ba thứ này trong nhà ắt hẳn sẽ có cuộc sống sung túc, viên mãn. Lấy sự tương đồng giữa trần gian và cõi âm, việc dân ta dâng lên bàn thờ gia tiên, thần tài và Phật ba hũ đựng nước, muối và gạo chính là thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên, thần linh và mong ước các đấng bề trên cũng được hưởng sự ấm no, đầy đủ như vậy.

Ba hũ đựng nước, gạo, muối trên bàn thờ tượng trưng cho những giá trị cốt lõi và ước mong bình dị của con người về cuộc sống đủ đầy, an yên. Nước, nguyên tố đầu tiên xuất hiện trong lịch sử hình thành Trái Đất, là khởi nguồn của vạn vật, nuôi dưỡng mọi sinh linh. Con người và các nền văn minh lớn thời cổ đại đều gắn liền với nguồn nước dồi dào. Nước không chỉ là cội nguồn sự sống mà còn mang đặc tính thanh tẩy, gột rửa bụi bẩn, mang đến sự thanh tịnh cho tâm hồn. Do vậy, gia chủ đặt hũ nước lên bàn thờ thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, cầu mong cuộc sống an yên, tránh xa những cám dỗ xấu xa.

Thuở xa xưa, con người đã biết thu hoạch lúa mọc hoang để làm thức ăn. Qua quá trình canh tác và lai tạo, họ dần tạo ra nhiều giống lúa mới cho năng suất cao và chất lượng tốt hơn. Từ khi làm đất, gieo mạ, cấy hái, chăm sóc, thu hoạch, đến khi xay xát, phơi sấy, đóng gói, hạt gạo trải qua bao công đoạn tỉ mỉ, tốn kém thời gian, công sức của người lao động và phụ thuộc lớn vào điều kiện thời tiết. Chính vì vậy, hạt gạo được ví như “hạt ngọc trời”, quý giá và đáng trân trọng vô cùng.

Muối – gia vị không thể thiếu bên mâm cơm gia đình, góp phần tạo nên hương vị hài hòa cho mọi món ăn. Trước khi có tủ lạnh, tủ đông, người ta dùng muối để bảo quản thực phẩm, đặc biệt là thịt cá. Việc sản xuất muối thủ công tốn nhiều công sức và phụ thuộc vào thời tiết, khiến giá muối ngày ấy khá cao, không phải ai cũng có thể mua nhiều. Sở hữu nhiều muối là biểu tượng cho sự sung túc, thịnh vượng trong quan niệm dân gian Việt Nam, thể hiện qua đời sống ấm no, đầy đủ của gia đình. Do vậy, hũ muối trên bàn thờ thể hiện mong ước về cuộc sống ấm no, bình an và nhiều may mắn.

4. Mâm bồng men lam

Trên bàn thờ gia tiên, mâm bồng đóng vai trò quan trọng trong việc bày biện lễ vật dâng cúng tổ tiên. Mâm bồng thường được sử dụng để đựng các loại hoa quả tươi, trầu cau và tiền vàng. Số lượng và kích thước mâm bồng sẽ phụ thuộc vào điều kiện kinh tế của gia đình và kích thước bàn thờ.

Có gia đình chỉ sử dụng 1 mâm bồng, nhưng cũng có gia đình sử dụng 2 hoặc 3 mâm bồng để tạo sự cân đối và sang trọng cho không gian thờ cúng.

Nếu bàn thờ sử dụng 1 mâm bồng, thì chiếc mâm đó được dùng để bày ngũ quả, kích thước của nó thường khá lớn. Tùy từng vùng, miền địa phương mà hoa quả thờ cúng sẽ khác nhau tùy tâm và lòng thành kính của gia chủ.

Nếu bàn thờ sử dụng đến 3 mâm bồng thì bao giờ chiếc ở giữa cũng to hơn, dùng đựng trầu cau, tiền giấy và vàng mã. Theo nguyên tắc “Đông bình Tây quả”, chiếc mâm bên trái bàn thờ, hướng Đông, được sử dụng để đặt lọ hoa. Chiếc mâm bên phải, hướng Tây, được sử dụng để bày mâm ngũ quả. Bởi theo quan niệm  của người xưa, khi bình minh xuất hiện, trăm hoa đua nở, khoe sắc hương với đời và khi hết một ngày thì bắt đầu kết trái. Nó thể hiện quy luật tự nhiên của vũ trụ, vạn vật sinh sôi nảy nở.

5. Kỷ nước 3 chén hoặc 5 chén men lam

Kỷ chén nước ở trên bàn thờ thường được đi theo bộ 3 chén hoặc 5 chén. Khi đặt Kỷ ngai 3 chén trên bàn thờ sẽ mang ý nghĩa thể hiện cho lòng thành tâm của người hướng tới chư vị thần linh, gia tiên. Trên bàn thờ gia tiên, bộ 3 ly nước thường được đặt theo vị trí sau: Ly ở chính giữa dùng để dâng nước cúng thần linh. Hai ly còn lại được đặt hai bên ly chính giữa, dùng để dâng nước cúng gia tiên và bà cô ông mãnh.

Cách bài trí này thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và tổ tiên, đồng thời cũng mang ý nghĩa về sự cân bằng, hài hòa trong quan niệm tâm linh của người Việt.. 3 chén nước còn mang ý nghĩa đặc biệt chính là gợi nhắc về đạo làm con, khi mà con cái mất cha mẹ sẽ để tang 3 năm hay là nhớ tới 3 đời tổ tiên, ông cha bởi vậy nên ban thờ gia tiên thường để 3 chén nước

Khác với cả 3 chén nước thì 5 chén ở trên bàn thờ được gọi là kỷ lễ và khi sử dụng bộ kỷ 5 chén đặt lễ vật để dâng thần sẽ gồm có 1 ly đựng rượu thuộc hành hỏa mang ý nghĩa là kỵ tà, 1 ly đựng trà thuộc hành mộc mang ý nghĩa sinh sôi nảy nở, 1 ly đựng nước thuộc hành thủy, tài lộc đại diện cho trí tuệ, dưỡng dục, 1 ly đựng gạo thuộc hành thổ mang ý nghĩa ấm no, sung túc đủ đầy, 1 ly đựng muối thuộc hành kim.

Bộ kỷ 5 chén ngoài ý nghĩa là âm dương ngũ hành thì con số 5 còn ứng với rất nhiều hàm ý tâm linh và tôn giáo sâu sắc. Trong nghi thức thờ phụng, ngũ cúng đóng vai trò quan trọng, thể hiện sự thành kính và lòng biết ơn đối với các vị thần linh. Năm vật phẩm bao gồm: hương nhang, đèn nến, trà, hoa quả, tượng trưng cho ngũ giới mà người Phật tử cần tuân thủ: không sát sinh, không trộm cướp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu bia. Đồng thời, số 5 cũng là biểu tượng cho ngũ thường, những đức tính cần thiết để tu dưỡng đạo đức bản thân: nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.

6. Lọ cắm hoa men lam:

Nếu trên bàn thờ chỉ một lọ hoa, gia chủ cần tuân theo nguyên tắc “Đông bình Tây quả”. Theo đó, lọ hoa thường được đặt ở hướng Đông, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, còn mâm ngũ quả được đặt ở hướng Tây, biểu thị cho sự đủ đầy, sung túc. Nguyên tắc này bắt nguồn từ quy luật tự nhiên: mặt trời mọc ở hướng Đông, lặn ở hướng Tây, cây cối đơm hoa trước khi kết trái.

Để xác định trái phải trên bàn thờ theo hướng Đông – Tây, ta cần nhìn từ trong bàn thờ ra: bên trái của ông bà là hướng Đông, bên phải là hướng Tây.

Nếu bàn thờ gia tiên hướng ra cửa chính là hướng Nam, lọ hoa nên được đặt ở bên trái bàn thờ (hướng Đông). Vị trí này giúp hương thơm của hoa lan tỏa khắp gian phòng khi có gió Đông, Đông Nam thổi vào. Mâm ngũ quả được đặt ở bên phải bàn thờ (hướng Tây) sẽ thuận tiện cho việc bày trí và sử dụng.

Sắc hoa rực rỡ ở hướng Đông như báo hiệu cho mùa Xuân đến, là thời điểm cây cối đâm chồi nảy lộc, tượng trưng cho sự khởi đầu mới mẻ, tràn đầy sức sống. Mâm ngũ quả ở hướng Tây tượng trưng cho mùa Thu – mùa thu hoạch, thể hiện mong ước của gia chủ về một cuộc sống sung túc, may mắn, tài lộc và con cháu thành đạt.

Nếu trên bàn thờ gia tiên có hai lọ hoa, gia chủ có thể sắp xếp hai lọ hoa đối xứng nhau hai bên bàn thờ. Mâm ngũ quả được đặt ở vị trí chính giữa, trước bát hương. Cách bài trí này tạo nên sự cân đối, hài hòa và thanh mát cho không gian thờ cúng.

Kích thước lọ hoa nên được lựa chọn phù hợp với kích thước bàn thờ, phong tục tập quán và mục đích sử dụng của gia chủ. Điều quan trọng là việc lựa chọn lọ hoa cần đảm bảo sự trang trọng, phù hợp với văn hóa tâm linh và tạo nên sự đẹp mắt cho bàn thờ.

7. Nậm rượu men lam:

Nậm rượu từ lâu đã trở thành vật phẩm thờ cúng tâm linh quan trọng, góp phần tạo nên sự trang nghiêm và thành kính cho không gian thờ cúng gia tiên. Không chỉ đơn thuần là vật dụng đựng rượu, nậm rượu còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về mặt phong thủy và tâm linh, thể hiện lòng thành kính và mong ước của con cháu đối với tổ tiên.

• Đảm bảo sự tinh khiết của lễ vật: Nậm rượu được sử dụng để đựng rượu cúng, giúp giữ cho rượu được sạch sẽ, tinh khiết nhất khi dâng lên tổ tiên. Đây là biểu tượng cho sự thanh tao, trang trọng và lòng thành kính của con cháu.
• Hóa giải hung khí, bảo vệ sức khỏe: Theo quan niệm dân gian, nậm rượu có khả năng hóa giải hung khí, xua đuổi tà ma, mang đến bình an và may mắn cho gia chủ. Đồng thời, nậm rượu còn được xem như vật phẩm phong thủy giúp bảo vệ sức khỏe cho các thành viên trong gia đình.
• Thu hút tài lộc, may mắn: Nậm rượu có kiểu dáng miệng nhỏ để hút lộc, bụng phình to để chứa lộc. Do vậy, bài trí nậm rượu trên bàn thờ được cho là mang lại tài lộc, may mắn, hạnh phúc cho gia chủ.

8. Ly phật thủ men lam:

Từ xa xưa, Phật thủ đã được biết đến như một loại quả quý với hình dáng độc đáo như bàn tay Phật, mang ý nghĩa may mắn, tài lộc và trường thọ. Do vậy, Phật thủ thường được lựa chọn để thờ cúng Phật và gia tiên, thể hiện lòng thành kính và mong ước về cuộc sống bình an, sung túc.

Phật thủ sở hữu hình dáng độc đáo với nhiều ngón tay, tượng trưng cho sự sung túc, viên mãn. Loại quả này còn mang hương thơm nhẹ nhàng, thanh tao, giúp thanh lọc không khí và tạo cảm giác thư giãn.

Để bảo quản Phật thủ trên bàn thờ được tươi lâu, bạn có thể áp dụng một số cách đơn giản sau:

• Lau bụi bằng rượu trắng: Cứ khoảng 5 – 7 ngày, dùng rượu trắng lau nhẹ để loại bỏ bụi bẩn bám trên quả, giúp giữ màu đẹp và tươi lâu hơn.
• Ngâm cuống trong nước: Khi đặt mâm quả có Phật thủ lên bàn thờ, bạn có thể đặt cành Phật thủ vào một bát nước có pha thêm vài viên thuốc B1. Cách này giúp Phật thủ tươi lâu hơn, có thể trưng bày được từ 2 – 3 tháng.
• Sử dụng ly Phật thủ: Ly Phật thủ được thiết kế đặc biệt để chứa nước và đặt cuống quả hướng xuống dưới, giúp bảo quản quả tươi lâu và tạo điểm nhấn trang trọng cho ban thờ.

9. Bát cúng men lam:

Bên cạnh đũa thờ, bát cơm cúng cũng là vật dụng quen thuộc trên bàn thờ gia tiên của người Việt Nam. Bát cơm cúng không chỉ là vật phẩm bình thường mà còn mang nhiều giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc.

Nếu đũa thờ tượng trưng cho sự gắn kết yêu thương, bát cơm cúng lại đại diện cho sự ấm no, tròn đầy. Bát cơm trắng tinh, nghi ngút khói thể hiện cho cuộc sống sung túc, đủ đầy mà con cháu mong muốn dâng lên ông bà tổ tiên.

Việc cúng bát cơm thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với những người đã khuất. Mỗi mâm cơm cúng, bát cơm dâng lên là lời cầu nguyện cho ông bà được an yên, sung sướng nơi chín suối.

Bát cơm cúng được sử dụng thường xuyên trong các dịp giỗ chạp, lễ Tết, thể hiện sự tưởng nhớ và tri ân đối với tổ tiên. Theo quan niệm dân gian, bát cơm cúng cần được sử dụng riêng, không dùng lẫn với bát ăn hàng ngày để thể hiện sự tôn kính và tinh khiết. Bát cơm cúng chay với những món ăn thanh đạm tượng trưng cho sự thanh tịnh, cầu mong sự bình an cho gia chủ.

10. Bát sâm men lam:

Bát sâm, hay còn gọi là bát nắp thờ, là một trong những đồ thờ phổ biến trên bàn thờ gia tiên Việt Nam, cùng với các vật phẩm khác như tiểu lộc bình, chóe thờ, kỷ chén, đèn thờ, bát hương, mâm bồng,…

Vật phẩm thường dùng để đựng trà, nước hoặc gạo, muối dâng cúng và được đặt trên bàn thờ vào những dịp lễ Tết, ngày rằm để bày tỏ tấm lòng thành kính đối với thần linh và các vị gia tiên tiền tổ. Riêng với những người theo đạo Phật, bát sâm thường thay thế cho chén đựng rượu, chén đựng nước, chóe đựng muối và gạo, tạo sự thanh tịnh cho không gian thờ cúng.

Bát sâm là tượng trưng cho linh khí của trời đất, sự trong sạch, thuần khiết và tốt lành nhất, đồng thời nó thể hiện mong muốn của gia chủ về cuộc sống ấm no, sung túc, an khang thịnh vượng và khiến không gian thờ cúng trở nên trang nghiêm, thanh tịnh.

11. Đèn dầu men lam

Trong tâm thức người Việt, lửa đóng vai trò quan trọng như nhịp cầu nối liền hai cõi âm dương. Hình ảnh ngọn đèn dầu le lói trên bàn thờ chính là biểu tượng cho sự kết nối thiêng liêng giữa thế giới người trần và chốn linh thiêng của ông bà tổ tiên.

Mỗi dịp lễ Tết, giỗ chạp, nghi thức thắp hương và đốt đèn dầu trên bàn thờ là nét đẹp văn hóa tâm linh không thể thiếu của người Việt Nam. Ánh sáng từ ngọn lửa như lời mời gọi các bậc tiên tổ về chung vui cùng con cháu, đồng thời thể hiện lòng thành kính và biết ơn của thế hệ sau đối với những người đã khuất.

Theo quan niệm phong thủy, ngũ hành Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại sự cân bằng và may mắn cho gia chủ. Đèn dầu, đại diện cho yếu tố Hỏa, đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự cân bằng ngũ hành trên bàn thờ. Ánh sáng từ ngọn đèn dầu mang đến sự ấm áp, xua tan tà khí, đồng thời giúp gia chủ cầu bình an, sức khỏe và tài lộc.

So với nến hay đèn điện, đèn dầu sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội, mang lại sự tiện lợi và an toàn cho người sử dụng. Ánh sáng từ đèn dầu dịu nhẹ, không gây chói mắt, tạo bầu không khí ấm cúng và thanh tịnh cho không gian thờ cúng.

12. Ống hương men lam:

Ống hương không chỉ là vật dụng đơn thuần để đựng hương nhang mà còn là vật phẩm quan trọng trong bộ đồ thờ cúng, mang nhiều ý nghĩa về văn hóa và phong thủy.

Ống hương giúp sắp xếp hương nhang gọn gàng, ngăn nắp, tạo sự thanh tao và tinh tế cho bàn thờ. Với nhiều mẫu mã, hoa văn tinh xảo, ống hương góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp cho không gian thờ cúng, thể hiện sự chu đáo và thành kính của con cháu đối với tổ tiên.

Theo quan niệm phong thủy, ống hương tượng trưng cho yếu tố Hỏa, mang đến sự ấm áp, may mắn và tài lộc cho gia chủ. Vị trí đặt ống hương cũng ảnh hưởng đến phong thủy: thường được đặt ở góc trái bàn thờ, hướng về phía cửa chính, tạo sự cân bằng và hài hòa cho không gian thờ cúng.

13. Đĩa trầu men lam:

Đĩa trầu là vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ mỗi gia đình Việt. Trên mâm cúng, đĩa trầu thường được đặt ở vị trí trang trọng, thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn của con cháu đối với ông bà, tổ tiên.

Miếng trầu têm cánh phượng là nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời của người Việt. Trầu cau được đặt lên bàn thờ như lời chào trân trọng, thể hiện sự tưởng nhớ và biết ơn đối với những người đã khuất. Thói quen “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” được thể hiện rõ nét qua hình ảnh đĩa trầu trên bàn thờ.

Theo quan niệm phong thủy, trầu cau tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, viên mãn và hạnh phúc. Đặt đĩa trầu lên bàn thờ mang ý nghĩa cầu mong cho gia đình được bình an, may mắn, tài lộc và sức khỏe dồi dào.

Dù mâm cúng có bao nhiêu món, đĩa trầu vẫn luôn là vật phẩm không thể thiếu. Nó là cầu nối tâm linh giữa thế giới hiện tại và thế giới người đã khuất, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với tổ tiên.

III. Các mẫu bộ đồ thờ men lam từ Chung Cư tới Biệt Thự

1. Bộ  đồ thờ men lam dành cho chung cư

Với xu hướng cuộc sống hiện đại, nhiều gia đình, đặc biệt là các gia đình trẻ, lựa chọn sinh sống tại các căn hộ chung cư. Diện tích hạn chế của các căn hộ chung cư đặt ra bài toán về việc sắp xếp gian phòng thờ và lựa chọn bộ đồ thờ phù hợp, vừa tiết kiệm diện tích vừa đảm bảo sự trang nghiêm, tôn kính.

Do diện tích eo hẹp của các căn hộ chung cư, việc lựa chọn kích thước và vị trí đặt bàn thờ cần được gia chủ cân nhắc cẩn thận để đảm bảo sự hài hòa và trang nghiêm cho không gian thờ cúng. Gia chủ có thể tham khảo sử dụng các mẫu bàn thờ treo hoặc vách ngăn CNC để tạo gian thờ nhỏ gọn nhưng vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ và sự linh thiêng.

Để đảm bảo sự cân đối và hài hòa cho không gian thờ cúng, việc lựa chọn bộ đồ thờ cần phù hợp với kích thước của bàn thờ. Nên ưu tiên các bộ đồ thờ có kích thước nhỏ gọn, tinh tế, phù hợp với diện tích của căn hộ. Một số gợi ý về các bộ đồ thờ đầy đủ dành cho căn hộ chung cư bao gồm:

2. Bộ đồ thờ men lam dành cho từ đường:

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Từ đường hay Nhà thờ họ vẫn luôn sừng sững như một biểu tượng thiêng liêng cho sự bền vững và trường tồn của một dòng họ. Không chỉ là nơi để người thành đạt khẳng định vị thế và thể hiện lòng hiếu thảo với bậc sinh thành, Từ đường còn mang giá trị văn hóa và lịch sử to lớn, là nơi con cháu tìm về cội nguồn, bồi đắp tinh thần và cầu mong những điều tốt lành cho tương lai. Lựa chọn đồ thờ cho Từ đường là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng, đòi hỏi sự cẩn trọng và chu đáo tuyệt đối. Đây không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên mà còn góp phần gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp của dòng họ, là sợi dây kết nối con cháu với nguồn cội.

Nổi tiếng với vẻ đẹp truyền thống và tinh tế, bộ đồ thờ men lam Từ Đường từ lâu đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho mỗi gia đình Việt. Được chế tác bởi những nghệ nhân lành nghề, từng đường nét trên Đồ thờ men lam Bát Tràng đều toát lên sự tinh xảo và sang trọng, góp phần mang đến cho không gian thờ cúng sự trang nghiêm và thanh lịch.

Xương gốm được làm từ đất sét Đông Triều thượng hạng, nơi được mệnh danh là “nơi rồng giáng thế”, kết hợp với nguồn nước tinh khiết từ sông Hồng, tạo nên độ bền bỉ và linh khí cho Đồ thờ.

Các họa tiết song long chầu nguyệt, hoa sen được vẽ tay tỉ mỉ, mang ý nghĩa may mắn, tài lộc và bình an cho gia đình. Được nung ở nhiệt độ cao 1350 độ C, Đồ thờ men lam Bát Tràng sở hữu lớp men sáng bóng, mịn màng và có độ bền màu vượt trội, giúp bạn lưu giữ vẻ đẹp trang trọng cho không gian thờ cúng lâu dài.