Bát hương Lưỡng Long Chầu Nguyệt vẽ vàng

Bát hương Lưỡng Long chầu Nguyệt vẽ vàng biểu trưng cho sự quy tụ sức mạnh thiêng liêng phù trợ cho sự giao hòa, tương sinh, tương hợp của âm dương ngũ hành, tăng cường cho sự sống và sự sinh sôi, biểu tượng của tài lộc, đại cát đại lợi, quyền lực và sức mạnh bảo vệ của gia tiên dành cho hậu thế.

1. Mặt nguyệt bát hương như thế nào mới là đúng?

Về bản chất, vòng tròn này luôn xoay vòng, Âm-Dương luôn chuyển hóa cho nhau nên không có một quy định tuyệt đối nào về việc phần trắng hay đen phải nằm ở bên nào. Việc một số người cho rằng phải “trắng trái – đen phải” chỉ là một thói quen hoặc quy ước phổ biến, chứ không phải là luật lệ tâm linh. Điều quan trọng nhất của biểu tượng này là sự tròn đầy viên mãn, sự cân bằng của hai phần Âm-Dương và sự tồn tại của hai mầm sống đối lập bên trong.

Quan trọng hơn tất cả, việc thờ cúng cốt ở cái tâm. Một ban thờ sạch sẽ, một bát hương có “khí” (được làm từ chất liệu tốt, có thần thái trang nghiêm) và trên hết là tấm lòng thành kính của gia chủ khi cầu cúng mới là điều mang lại phúc lành. Anh/chị hãy hoàn toàn an tâm sử dụng, bởi sự lựa chọn này thể hiện rằng anh/chị đã hữu duyên với một vật phẩm mang đậm giá trị triết học sâu sắc.”

1.1. Tầng Ý Nghĩa Sâu Xa Nhất: “Cốt Lõi Nằm Ở Triết Lý”

Về bản chất triết học, không có một quy định cứng nhắc nào về việc mặt nguyệt phải có trắng trái – đen phải hay ngược lại. Lý do là vì biểu tượng này vốn thể hiện những quy luật vĩ đại và linh hoạt của vũ trụ:

• Vòng tròn này chính là biểu tượng của Thái Cực. Theo học thuyết, vũ trụ từ Vô Cực sinh Thái Cực, Thái Cực sinh Lưỡng Nghi (Âm-Dương), rồi từ đó sinh ra vạn vật. Vì vậy, bản thân vòng tròn này đã là cội nguồn, là sự hài hòa khởi thủy, mang ý nghĩa trọn vẹn.
• Triết lý Âm Dương nhấn mạnh sự chuyển hóa và xoay vòng. Dương cực thì Âm sinh, Âm cực thì Dương khởi. Vòng tròn Thái Cực luôn luôn vận động. Việc nó xoay theo chiều nào, phần trắng hay đen ở đâu tại một thời điểm nhất định không làm thay đổi bản chất của nó. Giống như bạn nói, chỉ cần xoay 180 độ, vị trí sẽ đảo ngược, nhưng triết lý vẫn vẹn nguyên.

Trong Âm Có Dương, Trong Dương Có Âm: Chi tiết đắt giá nhất chính là hai chấm tròn nhỏ (gọi là “Thái Âm trong Thái Dương” và “Thái Dương trong Thái Âm”). Nó mang ý nghĩa rằng không có gì là tuyệt đối. Trong ánh sáng luôn có mầm mống của bóng tối và ngược lại. Đây là quy luật của sự cân bằng, nhắc nhở rằng trong họa có phúc, trong khó khăn luôn có cơ hội.

Vì những lẽ trên, khi một nghệ nhân thể hiện biểu tượng Thái Cực trên bát hương, chỉ cần họ thể hiện đúng tinh thần của sự hài hòa, cân bằng và sự mầm sống bên trong thì đều được xem là “đúng”.

1.2. Tầng Quy Ước Chế Tác: “Hình Thức Phổ Biến và Lý Giải”

Tuy triết lý là linh hoạt, nhưng trong quá trình chế tác lâu đời và theo thói quen thẩm mỹ, một hình thức đã trở nên phổ biến và quen thuộc hơn, thường được nhiều người mặc định coi là “chuẩn”:

Hình thức phổ biến: Khoảng trắng (Dương) nằm bên trái, khoảng đen (Âm) nằm bên phải. Đường cong ở giữa có hình chữ S ngược.

Lý giải cho quy ước này: Quy ước này không phải ngẫu nhiên mà thường được gắn với các hệ thống lý thuyết khác như Hậu Thiên Bát Quái, nơi phương Đông (hướng mặt trời mọc, khởi đầu của Dương khí) nằm bên trái của bản đồ. Việc đặt phần Dương bên trái thể hiện sự khởi sinh, đi lên của năng lượng tích cực.

Tuy nhiên, đây là một QUY ƯỚC chứ không phải một ĐỊNH LUẬT BẤT DI BẤT DỊCH. Việc một số sản phẩm, đặc biệt là trong các cổ vật hoặc phim ảnh, có hình thức ngược lại (trắng phải – đen trái) là hoàn toàn bình thường. Điều đó không có nghĩa là chúng “sai”, mà chỉ là một cách biểu đạt khác của cùng một triết lý. Người cho rằng nó “sai” là do chưa thực sự thấu hiểu tính linh hoạt và bản chất của Âm Dương.

2. Ý nghĩa họa tiết Lưỡng Long Chầu Nguyệt

Trong tâm thức dân gian, rồng là biểu tượng của quyền uy tuyệt đối, của vua chúa, hoàng đế. Rồng cũng là linh vật đứng đầu trong tứ linh “Long – Lân – Quy – Phượng”.

Thuyết rồng có từ rất lâu đời, gắn liền với sự tích “con rồng, cháu tiên” và tập quán trồng lúa nước. Theo truyền thuyết, Lạc Long Quân và Âu Cơ kết duyên, sinh ra trăm trứng nở ra một trăm người con. Một trăm người con ấy chia làm hai nửa, một nửa theo cha xuống biển, một nửa theo mẹ lên rừng. Người con theo cha trở thành giống rồng, người con theo mẹ trở thành giống tiên.

Trong tập quán trồng lúa nước, rồng được xem là vị thần mang mưa thuận gió hòa, giúp cho mùa màng tươi tốt. Người Việt thường thờ cúng rồng ở đình, chùa, đền, miếu, mong cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Hình tượng rồng cũng được thể hiện phổ biến trong các công trình kiến trúc, điêu khắc, hội họa của Việt Nam. Rồng xuất hiện trong các bức chạm khắc trên đình, chùa, đền, miếu, trong các bức tranh dân gian, trong các món đồ thủ công mỹ nghệ.

Rồng là một biểu tượng văn hóa, tín ngưỡng giàu ý nghĩa của người Việt Nam. Hình tượng rồng thể hiện ước vọng của con người về một cuộc sống tốt đẹp, ấm no, hạnh phúc.

Hình ảnh mặt nguyệt ở chính giữa bát hương là một biểu tượng đặc biệt trong văn hóa thờ cúng của người Việt.

Theo nghĩa tiếng Hán, “nguyệt” có nghĩa là mặt trăng. Tuy nhiên, trong trường hợp này, “nguyệt” được hiểu là hình tròn, tròn như mặt nguyệt.

Vì thế, mặt nguyệt ở đây không mô phỏng hạt ngọc châu hay mô phỏng mặt trăng, mà nó là biểu tượng của trái đất, của sự sống, của âm dương hòa hợp, của ngũ hành tương sinh tương khắc.

Trái đất là hình tròn, là nơi sinh sống của con người và vạn vật. Mặt nguyệt là biểu tượng của sự sống, của sự sinh sôi nảy nở. Âm dương hòa hợp là biểu tượng của sự cân bằng, hài hòa trong vũ trụ. Ngũ hành tương sinh tương khắc là quy luật vận động của vũ trụ.

Bát hương Lưỡng Long chầu Nguyệt vẽ vàng cũng là biểu tượng của quyền lực và sức mạnh bảo vệ của gia tiên dành cho hậu thế. Rồng là biểu tượng của quyền lực, sức mạnh của trời đất. Mặt trăng là biểu tượng của sự sống, của sự sinh sôi nảy nở. Sự kết hợp giữa hai biểu tượng này thể hiện mong muốn của con cháu về sự bảo vệ, che chở của gia tiên.

3. Quy trình chế tác bát hương Lưỡng Long Chầu Nguyệt vẽ vàng

• Bước 1: Bước đầu tiên trong quá trình làm bát hương là lựa chọn nguyên liệu. Đây là công đoạn quan trọng nhất, quyết định chất lượng của sản phẩm. Nguyên liệu phải là đất sét trắng, men tự nhiên từ vùng đất Đông Triều (Quảng Ninh). Đất sét ở Đông Triều có chất lượng cao, độ dẻo dai và độ bền tốt. Men tự nhiên ở đây cũng có màu sắc đẹp, sáng bóng và bền màu. Chính vì vậy, bát hương được làm từ nguyên liệu này mang đậm nét đẹp truyền thống, độ bền bỉ và giữ đúng giá trị bản sắc.
• Bước 2: Bước tiếp theo trong quá trình làm bát hương là tạo hình. Đây là công đoạn đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ của người nghệ nhân. Nghệ nhân sẽ đổ khuôn đất sét theo hình dạng của bát hương. Sau đó, họ sẽ dùng tay hoặc các dụng cụ chuyên dụng để tạo hình cho bát hương, sao cho đạt được độ cân đối, hài hòa. Cuối cùng, nghệ nhân sẽ khắc, vẽ thủ công những họa tiết, hoa văn lên bát hương. Đây là công đoạn đòi hỏi sự khéo léo và tính thẩm mỹ cao của người nghệ nhân.
• Bước 3: Chính là phủ men. Đây là công đoạn quan trọng, quyết định vẻ đẹp và độ bền của sản phẩm. Nghệ nhân sẽ sử dụng loại men tro trấu độc bản, được làm từ tro trấu, đất sét và một số loại nguyên liệu khác. Men tro trấu có màu sắc đẹp, sáng bóng và bền màu. Việc sử dụng loại men tro trấu này không chỉ giúp tăng tính thẩm mỹ cho bát hương mà còn thể hiện được nét đẹp văn hóa truyền thống của Việt Nam.
• Bước 4: Bát hương sau khi được tạo hình hoàn thiện sẽ được nung đốt lần 1 ở nhiệt độ khoảng 1350 độ C. Nung đốt lần 1 giúp bát hương cứng cáp hơn, loại bỏ các tạp chất và chuẩn bị cho công đoạn nung đốt lần 2.
• Bước 5: Sau khi nung đốt lần 1, nghệ nhân sẽ vẽ vàng kim lên bề mặt gốm. Đây là một công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo, bởi nó quyết định đến tính thẩm mỹ của sản phẩm cuối cùng. Người ta thường vẽ những hình tượng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, như rồng, phượng, bát quái,…
• Bước 6: Sau khi được vẽ vàng, bát hương sẽ được nung lần 2 để nâng cao độ bền của vàng và khiến sản phẩm trở nên bóng, đẹp hơn.

Để đảm bảo chất lượng sản phẩm, trước khi đưa đến tay người tiêu dùng, nghệ nhân sẽ kiểm tra rất nhiều lần và chỉnh sửa nếu cần thiết. Đặc biệt, mỗi sản phẩm đều được ít nhất 3 nghệ nhân tham gia trong nhiều công đoạn, từ tạo hình, nung đốt, vẽ trang trí đến kiểm tra cuối cùng.